Αλέξανδρος: το αγόρι που έγινε άνδρας Μέγας

Μέγας Αλέξανδρος. Το επίθετο Μέγας μπροστά από ένα όνομα δείχνει ότι πρόκειται για ένα ξεχωριστό άτομο. Ένα άτομο του οποίου η ζωή και τα κατορθώματα ξεφεύγουν από τις δυνατότητες του μέσου όρου. Πώς συμβαίνει κάτι τέτοιο όμως; Το προκαλεί η μοίρα, το περιβάλλον, η οικογένεια, οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, ο πολιτισμός μια εποχής, ή το ίδιο το άτομο; Δύσκολη η απάντηση. Ας προσπαθήσουμε να…λύσουμε το Γόρδιο δεσμό όχι κόβοντάς τον, αλλά κοιτάζοντας την ιστορία από μιαν άλλη σκοπιά: εκείνη του ερευνητή που αναζητά απαντήσεις με οδηγό όχι τόσο τα γεγονότα, όσο την απήχηση που έχουν αυτά στην καρδιά και το ένστικτό του.SMALLromancopyalexanderthegreatcreditnikosdaniilidis

Ένα αστέρι γεννιέται
Καλοκαίρι του 356 π.Χ.. Το βασίλειο των Μακεδόνων γνωρίζει μια περίοδο ακμής σε όλους τους τομείς. Η πρωτεύουσά του η Πέλλα είναι μια πόλη πλούσια, με λαμπροστόλιστους ναούς, υδραγωγείο, θέατρο χωρητικότητας 10.000 θεατών, περίτεχνα αρδευτικά έργα (τάφρους, διώρυγες, κανάλια) που αξιοποιούν τη γεωμορφολογία της περιοχής (ποτάμια, λόφους, λίμνη, βάλτους) και απόρθητα τείχη για να την προστατεύουν από τους εχθρούς της. Στα βασιλικά ανάκτορα οι μαχητικοί στρατιωτικοί συναναστρέφονται με επιφανείς καλλιτέχνες, ζωγράφους, μουσικούς, ποιητές, αρχιτέκτονες, αλλά και με ονομαστούς επιστήμονες, ιστορικούς, γιατρούς, φιλοσόφους, απ’ όλη την Ελλάδα. Τα οικονομικά του βασιλείου ανθούν και όχι τυχαία: η Μακεδονία διαθέτει ορυκτό πλούτο, χρυσό και ασήμι, εκμεταλλεύεται τα δάση του Βερμίου και των Πιερίων εξάγοντας ξυλεία για την κατασκευή σπιτιών και πλοίων και έχει πλούσια αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή. Παράλληλα αναπτύσσει και διευκολύνει το εμπόριο κόβοντας νομίσματα και διατηρεί έναν άριστα εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο στρατό. Σ’ αυτόν τον τόπο, αυτήν την εποχή, γεννιέται ο Αλέξανδρος.Philippos

«Το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά θα πέσει…»
Έτσι λέει ο λαός μας για να τονίσει το πόσο μπορεί να μοιάσουν τα παιδιά στους γονείς τους, όχι μόνο στην εξωτερική εμφάνιση, αλλά και στο χαρακτήρα και τις καθημερινές συνήθειες. Στην περίπτωση του Αλέξανδρου πέτυχε διάνα! Ο πατέρας του, ο βασιλιάς Φίλιππος ήταν ένας άνδρας χαρισματικός. Διακρινόταν για το δυναμισμό και την επιμονή στους στόχους του, για την εξυπνάδα, τη διπλωματικότητα και την υπομονή του. Ως έφηβος έζησε τρία χρόνια στη Θήβα, όπου σπούδασε τα ελληνικά γράμματα και έμαθε την πολεμική τέχνη. Ο συνδυασμός αυτός τον βοήθησε να γίνει ένας ικανός ηγέτης, με πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του και να παραδώσει στο γιο του μια ισχυρή Μακεδονία. Μητέρα του Αλέξανδρου ήταν η Ολυμπιάδα, κόρη του Ηπειρώτη βασιλιά Νεοπτόλεμου. Γυναίκα υπερήφανη και φιλόδοξη, γοήτευσε το Φίλιππο με την ομορφιά και την ισχυρή της προσωπικότητα. Από μικρή έδειχνε έντονο ενδιαφέρον για τη θρησκεία και είχε μάλιστα πάει στη Σαμοθράκη, για να μυηθεί στα μυστήρια των Καβείρων. Εκεί γνώρισε το Φίλιππο και παντρεύτηκαν. Η Ολυμπιάδα είχε μεγάλη επιρροή στον Αλέξανδρο. Του μετέδωσε τη φιλοδοξία και τη θρησκευτικότητά της. Ποτέ δεν έπαψε να τη σέβεται και ν’ αποζητά τη συμβουλή της.640px-Μυρτάλη_Ολυμπιάδα,_Χρυσό_περίαπτο,_Μουσείο_Θεσσαλονίκης,_JPG

Μεγαλώνοντας στο παλάτι
Ένας ξεχωριστός άνδρας δεν μπορεί παρά να υπήρξε και ένα ξεχωριστό παιδί. Μη φανταστείτε, ωστόσο, ότι η ζωή του έμοιαζε μ’ εκείνη των συνομηλίκων του. Ο Αλέξανδρος ήταν βασιλόπουλο κι η ιδιότητα αυτή στιγμάτισε τα παιδικά του χρόνια με εμπειρίες και βιώματα ανεξίτηλα. Ο γάμος των γονιών του σύντομα ατόνησε. Ο πατέρας του αφοσιώθηκε στις εκστρατείες του, με στόχο να υποτάξει τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις-κράτη και να απωθήσει τους Πέρσες και τους άλλους γειτονικούς λαούς που επιβουλεύονταν τη Μακεδονική κυριαρχία. Η μητέρα του στράφηκε στη μυστηριώδη λατρεία του Ορφέα και του Βάκχου και θυμωμένη από τη συμπεριφορά του άντρα της, ο οποίος παντρεύτηκε -σύμφωνα με τα ήθη της εποχής- κι άλλες γυναίκες μετά απ’ αυτήν, συμμετείχε σε δολοπλοκίες για να εξασφαλίσει τα δικαιώματα των δικών της παιδιών στο παλάτι, του Αλέξανδρου και της αδερφής του Κλεοπάτρας. Η κατάσταση αυτή δεν άφηνε στο μικρό Αλέξανδρο πολλά περιθώρια για ξεγνοιασιά και παιχνίδια. Ο ρόλος του διαδόχου του Μακεδονικού θρόνου είχε μεγάλες απαιτήσεις και ευθύνες. Ο βασιλιάς Φίλιππος φρόντισε με τον καλύτερο τρόπο τη μόρφωση και την αγωγή του γιου του: κάλεσε στα ανάκτορα διάσημους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής για να τον εκπαιδεύσουν.Alexander_and_Aristotle

Ο κήπος της γνώσης
Σώμα, πνεύμα και ψυχή σε αρμονία πίστευαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι ότι χαρακτήριζαν τον καλό και γενναίο άνδρα. Ο παιδαγωγός Λεωνίδας από την Ήπειρο ανέλαβε να γυμνάσει το νεαρό Αλέξανδρο στα πρότυπα της Σπαρτιατικής σωματικής αγωγής. Τον δίδαξε να εκτιμά τη λιτότητα και να αντιστέκεται στις καταχρήσεις, που κάνουν το σώμα μαλθακό και αδύναμο. Αλλά αυτός που αναμφισβήτητα σφυρηλάτησε το χαρακτήρα του, ήταν ο Αριστοτέλης. Περπατώντας σε έναν υπέροχο κήπο με άγρια βλάστηση, τρεχούμενα νερά και τους ήχους της φύσης να τους συντροφεύουν, ο Αλέξανδρος και οι συμμαθητές του -παιδιά όλοι Μακεδόνων ευγενών- άκουγαν το μεγάλο φιλόσοφο να τους μιλά για την πολιτική, την ηθική, τις επιστήμες και τις τέχνες. Στον κήπο αυτό, που βρίσκεται κοντά στη σημερινή Νάουσα και μπορείτε όποτε βρεθείτε εκεί να τον επισκεφθείτε, ο Αλέξανδρος πέρασε τρία χρόνια καθοριστικά για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Αγαπημένα του βιβλία ήταν τα έπη του Ομήρου και τα έργα των μεγάλων τραγικών ποιητών, του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Λέγεται ότι κοιμόταν με την «Ιλιάδα» κάτω από το προσκεφάλι του κι ονειρευόταν να μοιάσει του Αχιλλέα στην ευγένεια και την παλικαριά.OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Εφηβικά κατορθώματα
Φανταστείτε πως βρίσκεστε στην αγορά της Μακεδονικής πρωτεύουσας. Έμποροι διαλαλούν τις πραμάτειες τους: τρόφιμα, είδη οικιακής χρήσης, ρούχα, κοσμήματα, ζώα. Σε μια γωνιά ένας Θεσσαλός έμπορος, ο Φιλόνικος, παινεύει το εμπόρευμά του με έπαρση και ζητάει από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές ένα υπέρογκο ποσό για να τους το πουλήσει. Πρόκειται για ένα άγριο, πολεμικό άλογο, πανέμορφο και εξαιρετικά δυνατό. Όλοι το ζηλεύουν, αλλά κανείς δεν τολμά να το πλησιάσει. Το θέμα φτάνει στ’ αυτιά του βασιλιά Φίλιππου. Πηγαίνει ο ίδιος στην αγορά και διατάζει τους αξιωματικούς του να το δαμάσουν. Κανείς δεν τα καταφέρνει. Ο δεκατριάχρονος Αλέξανδρος στέκεται εκεί δίπλα και παρακολουθεί. Ζητάει από τον πατέρα του να του επιτρέψει να προσπαθήσει κι εκείνος να δαμάσει το περήφανο άτι. Ο Φίλιππος διστάζει, φοβάται μήπως ο γιος του τραυματιστεί. Όμως η επίμονη σιγουριά του μικρού τον πείθει. Ο Αλέξανδρος πλησιάζει το άλογο με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην το τρομάξει η σκιά του, κάτι που είχε παρατηρήσει ότι συνέβαινε με τους προηγούμενους αναβάτες. Το χαϊδεύει, του μιλά ήρεμα για αρκετά λεπτά για να το καθησυχάσει. Ξαφνικά, δίνει μια και το καβαλικεύει! Αρχίζουν μαζί ένα ξέφρενο καλπασμό στους γειτονικούς αγρούς. Ο Αλέξανδρος κρατιέται γερά από τη χαίτη του αλόγου και το αφήνει να καλπάσει ελεύθερα, μέχρι να συνηθίσει τον αναβάτη στη ράχη του. Επιστρέφουν τελικά στην αγορά. Ο κόσμος ζητωκραυγάζει το νεαρό δαμαστή κι ο βασιλιάς Φίλιππος, συγκινημένος, του λέει:
-«Παιδί μου, αναζήτησε ένα άλλο βασίλειο, γιατί η Μακεδονία δε σε χωράει».
Ο Αλέξανδρος ονομάζει το άλογο Βουκεφάλα κι από τότε γίνονται αχώριστοι. Μαζί κατέκτησαν τη μακρινή Ανατολή κι έγιναν ιστορία και θρύλος.Alexandros_agiografia

Ο άλλος Αλέξανδρος…
Από τη γέννησή του κιόλας, τον Αλέξανδρο τον περιστοίχιζαν οι θρύλοι. Η ίδια του η μητέρα διέδιδε ότι ήταν απόγονος του Ηρακλή, υπαινισσόμενη τη θεϊκή καταγωγή του και ο πατέρας του ονειρεύτηκε ότι σφράγισε την κοιλιά της γυναίκας του με μια σφραγίδα που απεικόνιζε λιοντάρι. Η προσωπικότητα του νεαρού Αλέξανδρου σε συνδυασμό με την εξωτερική του εμφάνιση, τροφοδοτούσε, εξάλλου, τις σχετικές φήμες. Είχε αρρενωπό πρόσωπο, με μαλλιά που το στεφάνωναν σα χαίτη λιονταριού και υγρά, εκφραστικά μάτια. Το ύψος και η σωματική του διάπλαση απέπνεαν δύναμη και αυτοπεποίθηση. Όλοι ανεξαιρέτως οι καλλιτέχνες που τον αναπαράστησαν σε ψηφιδωτά, τοιχογραφίες, αγάλματα, νομίσματα, ζωγραφικούς πίνακες αλλά και κείμενα, από την εποχή που έζησε μέχρι και τις μέρες μας, περιγράφουν έναν άνθρωπο ξεχωριστό. Η πορεία του πέρα από τα καθιερωμένα το επιβεβαίωσε. Σε ηλικία 20 ετών έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας. Στα 33 του χρόνια πέθανε στη Βαβυλώνα. Δεκατρία μόλις χρόνια του ήταν αρκετά για ν’ αλλάξει την όψη του τότε γνωστού κόσμου, όχι τόσο ως κατακτητής, όσο ως μεγαλοφυής εξερευνητής και πρεσβευτής της ελληνικότητας στην Ασία και τη βορειοανατολική Αφρική. Αυτό το καταπληκτικό του κατόρθωμα ας κρατήσουμε στην καρδιά και τη σκέψη μας. Γιατί η Ιστορία δεν γράφεται μόνο με πολέμους και νικηφόρες εκστρατείες, αίμα, πόνο και καταστροφές. Η άλλη πλευρά της Ιστορίας είναι ένα πολύχρωμο κέντημα από σχέσεις ανθρώπων και πολιτισμών, πάθη, όνειρα και άθλους της ειρήνης.Evi_monografi